Związki zawodowe w największych gospodarkach Europy a przemiany strukturalne i ewolucja modelu społeczno-ekonomicznego

Piotr Zientara
PWNT 2009
Cykl Problemy Nauki
Dział Monografie Ekonomii
ISBN 978-83-926806-0-4
206 str., 3 rys., 13 tab., 419 poz. bibliogr.
Cena detaliczna książki: 40 zł.
Cena studencka książki: 30 zł.
Pobierz formularz zamówień ( .pdf lub .doc).

SŁOWA KLUCZOWE:
związki zawodowe, stosunki przemysłowe, rynek pracy, bezrobocie, przemiany strukturalne, państwo dobrobytu, polityka gospodarcza, partycypacja pracownicza, zarządzanie zasobami ludzkimi, globalizacja, integracja europejska, Wielka Brytania, Francja, Niemcy.


W książce omówiono działalność związków zawodowych w największych gospodarkach Europy - Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech - na tle przemian strukturalnych i ewolucji modelu społeczno-ekonomicznego. W pracy dowodzi się, iż ruch związkowy to integralny element epoki, która - zakorzeniona w realiach fordyzmu i państwa opiekuńczego - powoli, acz nieuchronnie przechodzi do przeszłości. W tym sensie argumentuje się, iż rozwiązania bronione przez francuskie i niemieckie organizacje pracownicze nie współgrają z charakterem gospodarki opartej na wiedzy oraz naturą procesów integracyjnych. Obecnie konkurencyjność zarówno poszczególnych przedsiębiorstw, jak i całych gospodarek w głównej mierze zależy od szeroko rozumianej elastyczności, efektywnej działalności innowacyjnej, zdolności reagowania na dynamicznie zmieniające się warunki zewnętrzne oraz umiejętności sprawnego przenoszenia zasobów z mniej do bardziej efektywnych zastosowań. W zinformatyzowanej i zglobalizowanej rzeczywistości XXI wieku kluczową rolę odgrywa zatem, w skali makro, klimat inwestycyjny sprzyjający przedsiębiorczości oraz, w skali mikro, zarządzanie zasobami ludzkimi przyczyniające się do zwiększenia kreatywności i wydajności poszczególnych pracowników. Dlatego też wydaje się, iż ponadprzeciętna ingerencja państwa w procesy gospodarcze i zbiorowe formy relacji pracowniczych - za czym opowiada się ruch związkowy we Francji i Niemczech oraz (w mniejszym stopniu) w Wielkiej Brytanii - jest nieadekwatna do współczesnych uwarunkowań. Wynika stąd, iż szczególna zachowawczo-roszczeniowa postawa głównych organizacji związkowych we Francji i Niemczech może negatywnie oddziaływać nie tylko na rozwój tych krajów, ale również na przyszły kształt i kondycję Unii Europejskiej.
W książce dowodzi się, iż właściwym sposobem stawienia czoła wyzwaniom XXI w. jest współpraca pomiędzy partnerami społecznymi w celu przeprowadzania niezbędnych reform i złagodzenia ich negatywnych następstw. Wobec tego francuskie i niemieckie związki zawodowe - zamiast negować sensowność reform wolnorynkowych i zasadniczych przesłanek integracji europejskiej - winny dokonać ideologicznego przewartościowania i skoncentrować się na wypracowaniu nowych celów i strategii umożliwiających im dostosowanie się do realiów współczesności.
W rozdziale pierwszym książki omówiono genezę i przebieg ewolucji ruchu związkowego w ujęciu teoretyczno-historycznym. Ta część rozprawy habilitacyjnej, czerpiąc z dorobku wielu dyscyplin naukowych, przedstawia szeroki kontekst, w jakim należy analizować działalność współczesnego ruchu związkowego w Wielkiej Brytanii, Francji i Niemczech. Omówiono tu zarówno doktryny polityczno-ekonomiczne, które odegrały istotną rolę w procesie kształtowania się myśli związkowej, jak i przedstawiono główne fakty z historii ruchu związkowego. Rozdział drugi poświęcony został analizie wpływu ruchu związkowego na formowanie się modelu społeczno-ekonomicznego, ze szczególnym uwzględnieniem rynku pracy. Poddano weryfikacji hipotezę, że w długim okresie stopień uzwiązkowienia wywiera statystycznie istotny wpływ na stan bezrobocia i poziom płac, oraz omówiono przebieg konfliktu pomiędzy Thatcher a angielskim ruchem związkowym. W rozdziale trzecim przedstawiono aktywność związków zawodowych na tle przemian strukturalnych i procesów integracyjnych, uwydatniając ich wpływ zarówno na stosunki pracownicze, jak i charakter pracy. W rozdziale czwartym przeanalizowano oddziaływanie związków zawodowych na funkcjonowanie przedsiębiorstwa, koncentrując się, inter alia, na problematyce konfliktu i współpracy w przedsiębiorstwach w kontekście instytucji partycypacji pracowniczej. W ostatniej części książki dokonano podsumowania badania naukowego i zaprezentowano refleksje na temat przyszłości ruchu związkowego.